wat kiezen cv of lucht lucht warmte pomp

[Ordon]

Als je voor €7K een LL WP hebt en voor €25K een LW WP, dan is uw betoog relevant, maar het verschil in kosten/uitgaven ook .

Het gaat me niet om warmtepompen op zich, maar om het bredere plaatje:

• Op vriesdagen is de vraag hoog, de opbrengst laag.
• Dan moet het net presteren — terwijl net dan de belasting piekt.
• En België heeft nu al problemen met netcapaciteit, zonder massale warmtepompen of elektrisch vervoer.

Dus nee, dit gaat niet gewoon over “wie meer betaalt, heeft meer comfort”.
Het gaat over de robuustheid van het hele systeem, waar we collectief van afhangen.

In België bepaalt het capaciteitstarief mede je maandelijkse kosten op basis van je hoogste kwartierverbruik.
Tijdens koude dagen, als iedereen veel elektriciteit gebruikt, kan dit de factuur flink doen stijgen.

[ivob]

Een lucht-lucht of lucht-water warmtepomp moet warmte onttrekken aan buitenlucht die op vries- en ijsdagen makkelijk richting -5 tot -10°C kan gaan.

Dat zal inderdaad makkelijker in Scandinavië (waar niet geheel toevallig warmtepompen heel populair zijn) gebeuren dan in Vlaanderen.
Woont TS in Vlaanderen of in Scandinavië?

Voor wie in Vlaanderen woont is relevante meetdata dan iets betrouwbaarder om mee te werken dan een loze bewering op het www om de eigen agenda kracht bij te zetten.
Gemeten onder thermometerhut in centraal Vlaanderen (regio Mechelen) kom ik voor 2025 voorlopig dan op volgende cijfers uit:
Ijsdagen: 1 - 11/1/2025 waar de gemiddelde 24-uurs temperatuur eindigde op -1,5°C, de max. dagtemperatuur eindigde op -0,3°C en de laagste gemeten temperatuur eindigde op -3,6°C. Ver van de "makkelijke" richting van -5 tot -10°C.

We spreken van een ijsdag wanneer de maximumtemperatuur, gemeten in een weerhut, de hele dag onder 0 °C

Vorstdagen: 44 - waarbij de laagste temperatuur gemeten op 2 februari was maar de gemiddelde etmaaltemperatuur -0,3°C bedroeg gezien de max. gemeten dagtemperatuur op dezelfde dag +9,1°C bedroeg.
Typisch een wolkenloze dag waar een woning met genoeg zuidgericht glas al voldoende heeft aan de zoninstraling.
Het zijn nl. niet de dagen met vrieskou en heldere luchten dat je veel moet verwarmen maar de grijze druilerige zonloze dagen waar de buitentemperatuur doorgaans boven de 5°C uitkomt.

Op een vorstdag daalt de temperatuur op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter boven de grond tot onder het vriespunt.

Om nog meer te nuanceren en de werkelijkheid weer te geven:
In januari 25 bedroeg de gemiddelde buitentemperatuur +3,3°C, de laagste buitentemperatuur -5,8°C en de hoogste +12,7°C
In februari was dit respectievelijk +4,25/-6/+19,3
In maart +7,8/-3,7/+22,5
In april +12,2/-1,3/27,7

De gemiddelde etmaaltemperatuur was dus geen enkele maand negatief.

In een goed geïsoleerde woning is er ook weinig warmteverlies over 24 uur.
Je gaat dan ook verwarmen tijdens de warmste uren van de dag (indien met voldoende zoninstraling al nodig) en niet tijdens de koudste uren van de dag.

Of op vriesdagen de vraag hoof is hangt dus eveneens af van de ligging en oriëntatie van de woning en hoe de bewoners met stookgedrag omgaan.

De koudste dagen zijn net de dagen met een heldere lucht. In een goed geïsoleerde woning met voldoende zonne-instraling moet er dan nauwelijks tot weinig bijgestookt worden.
De dagen wanneer er het meest verwarmd moet worden zijn de druilerige zonloze dagen en dan komt de buitentemperatuur boven de 5°C uit en dan stijgt het rendement van een warmtepomp weer.
Wie een beetje zijn verstand gebruikt isoleert eerst voldoende zodat er weinig warmteverliezen zijn. Het is dan ook niet meer nodig om in het holst van de nacht tijdens de koudste uren te gaan verwarmen maar dat te doen tijdens de dag.
Ook nog eens de uren van de hoogste HE productie.

Gezien de huidige tendens van klimaatopwarming met steeds zachtere winters heeft investeren in geothermie voor een private woning nog maar weinig zin. Waar het wel zin heeft is wanneer men in geothermie investeert voor meerdere woonunits (BEO-veld) zoals een woonwijk met centrale geothermie of appartementen. De kosten worden dan gedeeld over meerdere woonunits.
Mooie voorbeelden daarvan zijn bv. de wijk Averegten in Heist-op-den-Berg en het project Wattland in Mechelen.

[Ordon]

De gegevens die ik toon, zijn gebaseerd op 15 jaar metingen door het KMI: een veel bredere en objectievere basis dan één locatie, in één jaar, met beperkte diepgang.

Dat het in Vlaanderen ‘makkelijk’ -5 tot -10°C wordt op vriesnachten is correct.
Een warmtepomp moet daar ’s nachts ook op werken: het is dus geen theoretisch punt.
Bovendien stelt het elektriciteitsnet het dan bij iedereen tegelijk zwaar op de proef.

En laten we eerlijk zijn: wie in een zeer goed geïsoleerde woning woont én bijstookt met een houtkachel, bevindt zich niet in een gemiddelde situatie.
Dat maakt het moeilijk om van daaruit algemene conclusies te trekken over warmtepompen voor de bredere bevolking.

[ivob]

Het gaat in dit topic niet over een gemiddelde situatie noch over het verleden.
Het gaat over een te renoveren woning anno 2025 waarbij geïnvesteerd moet worden om te verwarmen voor de komende jaren. Niet volgens de situatie van tien tot vijftien jaar geleden.

Je plaatst een huis doorgaans op een welbepaalde locatie.
Dan zijn de data van die locatie relevanter dan die van een meetstation in Ukkel.
Een warmtepomp moet niets. Ze moet werken wanneer de bewoners dat willen.
In een goed geïsoleerde woning moet je dan 's nachts ook niet meer stoken maar wanneer de bewoners aanwezig zijn en actief. Voor de meeste bewoners is dat doorgaans niet in het holst van de nacht.
Hier werkt de verwarming nooit na 22:00 's avonds en gaat alleen bij thuiswerk op vanaf 06:00 uur 's morgens en bij niet thuiswerk pas vanaf 08:00 uur. En dat is ook geen nieuwbouw maar een renovatie en geen gesloten maar een open bebouwing.
Zelfs tijdens de koudste nachten zakt tussen 22:00 en 06:00 uur de binnentemperatuur in de leefruimte dan niet met meer dan 1,5°C.

Ik geef aan TS (en aan iedereen die nog moet bouwen/grondig verbouwen) dan ook het advies om de meerkost van een grondboring te steken in isolatie, isolatie en isolatie. Dat is ook een eenmalige kost en geen winter na winter terugkerende verwarmingskost.
Naast isolatie vermijd je ook koudebruggen. Doe het isoleren dus zelf of volg de werf dagelijks zelf op en stuur bij waar nodig. Een slecht uitgevoerde isolatie kost je nadien nog geld. Een degelijk uitgevoerde isolatie vraagt tijdens de duur van de werken wat doorbijten maar rendeert voor de rest van de levensduur van je woning.

Wie nu renoveert doet dat voor de toekomst. Niet voor het verleden.
TS gaat renoveren voor ZIJN woning. Niet voor de gemiddelde bevolking.
Dat laatste is in zowat ieder onderwerp een steeds terugkerend goedkoop argument: "ja maar dat is niet voor iedereen weggelegd, ja maar dat kan de gewone Vlaming niet, ja maar......"

De "bredere bevolking" zou beter wat minder op horecabezoek gaan en dat budget besteden aan een zorgvuldig uitgevoerde isolatie. Dat is het vertrekpunt van iedere renovatie en dan zijn de kosten die daarop volgen lager en keren ze niet jaar na jaar terug.

Het is aan TS om te beslissen wat hij al dan niet doet.
Gaat hij renoveren voor de toekomst en voor zijn eigen woning of op basis van het verleden en voor "de bredere laag van de bevolking"?

[Ordon]

Bedankt voor je uitgebreide reactie, ivob. Ik ben het helemaal eens dat renoveren voor de toekomst en voor je eigen woning de juiste insteek is.
Ook isolatie is inderdaad cruciaal en een goede investering.

Toch ontkomen we niet aan het feit dat ook goed geïsoleerde woningen bij strenge vorstperiodes meer energie vragen, en dat die koude dagen (hoewel beperkt in aantal) belangrijke piekmomenten zijn voor zowel de installatie als het elektriciteitsnet.

Het punt dat ik wil maken, is dat je bij systeemkeuze rekening moet houden met deze pieken en de impact ervan op comfort, kosten en netbelasting.

Het is dus geen ‘gemiddelde bevolking’ kwestie, maar een technische en economische realiteit die elke bewoner en elke beleidsmaker moet meenemen.
Zeker als het gaat over het verplicht uitrollen van warmtepompen.

Laten we vooral verder kijken hoe we renovaties en energietransitie zo slim en haalbaar mogelijk kunnen aanpakken, zonder de uitdagingen te negeren.

[ivob]

Volledig mee eens maar dat is niet het onderwerp van dit topic.
TS staat voor de individuele uitdaging van de renovatie van zijn woning. Niet meer en niet minder.

Het is mij zelfs niet duidelijk of het een rijwoning of een open bebouwing betreft. Is er genoeg budget en ruimte voor geothermie? Is het een rijwoning waar ook de buren verwarmen dat heeft nl. ook al een impact op de eigen verwarmingskosten en nodige maatregelen.

Mijn advies in dit topic blijft dus:
- Laat allereerst - en zeker bij een beperkt budget - je woning zo goed mogelijk en zo degelijk mogelijk isoleren en bespaar daar niet op. De rest kan altijd later nog. Een slechte/onvoldoende isolatie kost je daarna nog geld en blijft geld kosten.
- Laat een gedegen warmteverliesberekening uitvoeren voor jouw woning. Hoe dat op een ander zit doet er voor jouw woning niet toe.
- Zie pas op basis van je isolatiewaarden en uitslag van de warmteverliesberekening hoe je dat gat binnen de mogelijkheden van je budget gaat dichtrijden.
- Kies voor de afgifte voor LT verwarming. Hoe lager de brontemperatuur (ideaal tussen de 25 en 35°C) voor warmteafgifte hoe minder energie je later nodig hebt om te verwarmen.
- Kies indien mogelijk voor een back up van je primair verwarmingssysteem. In het begin is een (interne/externe) schoorsteenaansluiting al voldoende zodat je later (bij meer budget) niet meer moet gaan breken. Voorzie de nodige aan- en afvoerleidingen tussen het secundair verwarmingssysteem en je technische ruimte (bv. voor aansluiting op je SWW voorraadvat). Techniek is immers feilbaar en wanneer je zelf niet off grid in je eigen energiebehoeften kan voorzien niet altijd extern gegarandeerd.

Je moet ook niet alles in één keer doen.
Maar begin met isoleren en de nodige aanpassingen zodat er later niet meer af/opgebroken moet worden.
Ga dus planmatig te werk (plan waar je uiteindelijk in een ideale situatie wil eindigen) en steek je budget eerst in zaken waar je later niet meer gemakkelijk bij kan of duur is in vervanging (isolatie, leidingen, glaswerk,......).
Begin daarmee en voer - afhankelijk van het budget - de rest planmatig uit en gespreid in de tijd.

[Ordon]

Mijn bericht ging net over concrete factoren die meespelen in de keuze van verwarming anno 2025, en is dus wel degelijk relevant voor het onderwerp van dit topic.

Je eerste reactie was dat mijn bijdrage niet tot het onderwerp behoorde.
Nu heb je ze toch uitgebreid met precies die elementen waar het wél over moet gaan: technische haalbaarheid, isolatie, en de impact van systeemkeuze.
Dat bevestigt net mijn punt: deze factoren zijn essentieel bij de afweging die TS moet maken.
Dus ja, het ís wel degelijk ontopic.

[8balljunkie]

Ik lees vaak dezelfde zaken die terug opnieuw naar boven komen en eigenlijk zijn alle zaken al opgelost, maar vragen een ander inzicht.

Een warmtepomp is geen gas boiler
Vaak denken we dat een warmtepomp hetzelfde werkt als een traditionele gasboiler.
Een gasboiler start met verwarmen in vol vermogen en gaat terug uit als alles van temperaturen bereikt is. Het wordt terug kouder die gaat terug opspringen en op vol vermogen gaan verwarmen. Je hebt dus heel de tijd het aan/uit gaan van uw gasketel.
Vaak hebben we van die momenten dat het precies eventjes kouder wordt in huis omdat de gasketel nog niet is aangesprongen.

Een warmtepomp werkt op een constante lagere doorvoer temperatuur en dat ervaren mensen vaak minder omdat ze de warmtepomp pas starten als het koud in huis is en eigenlijk al te laat is. Het duurt langer om je huis dan op temperatuur te krijgen. Het optimale is dat een warmtepomp constant het huis op temperatuur houdt en dan gaat die ook minder moeten werken en kunnen ze een efficiëntie halen van 500% (SCOP).

Weercompensatie
Dit is het BELANGRIJKSTE element van een warmtepomp en wordt vaak niet vermeldt bij vertegenwoordigers/installateurs van warmtepompen.
Als het vriest en je zet op dat moment je warmtepomp aan, dan ben je hopeloos te laat en zal je warmtepomp heel lang nodig hebben om je huis te verwarmen.
Het is eigenlijk heel simpel, zorg dat je huis op temperatuur is voor dat het koud begint te worden en je warmtepomp zal minder hard moeten werken om het huis op temperatuur te houden.
Eens dat je dit doorhebt dan zal je geen problemen ondervinden. Eigenlijk kunnen gasboilers dat ook, maar niemand doet dat.
Ik weet dat Daikin warmtepompen zo'n elementen hebben voor automatische weercompenatie, dan moet je daar zelf niets voor doen.
Ikzelf heb Fujitsu lucht-lucht die geïntegreerd is in Homeassistant en zo kan hij de warmtepomp aanzetten op basis van de weervoorspellingen.

Mijn voorkeur
Ikzelf ben een voorstander van lucht-lucht warmtepomp omdat ze ook koeling bieden in de zomer en de prijs is goedkoper dan een volledig nat of geotermisch systeem.
Heel belangrijk hier is dat je de ventilator naar een lagere stand zet eens de temperatuur bereikt is, dan heb je minder lawaai en zo goed als geen last van wind.
Meer info hier: heatgeek podcast about A2A

Enkele bronnen die meer inzichten geven
Technology Connections heat pump playlist
Tim & Kat's Green Walk
Heatgeek

[ivob]