'Afghanistan: The Great Game - A Personal view by Rory Stewart' gezien (opname van BBC Four, uitgezonden op 16/09/2022 in 2 delen, maar gemaakt in 2011).
De 2delige reeks geeft een historiek van Afghanistan, en hoe het het strijdtoneel werd van 3 supermachten : eerst van het Britse Rijk in de 19e eeuw, daarna van de Sovjet-Unie en nog later van de Amerikanen en Britten, na de aanval op de Twin Towers.
De 3e invasie, die van Amerikanen en Britten, wordt maar zeer summier behandeld, waarschijnlijk omdat die in 2012 nog volop bezig was, en je historische gebeurtenissen het best bekijkt met enige afstand, niet op het moment dat ze zich ontwikkelen.
Wat ik eruit onthoud:
1) Afghanen zijn niet een vreedzaam, tolerant volk, maar een land van islamitische strijders, die jihad als hun plicht zien.
Zo hadden ze al een jihad uitgevochten in India, op zoek naar oorlogsbuit en om islam op te leggen.
2) Afghanistan is een grotendeels achterlijk land, met diverse stammen.
Eén keer is er een poging van binnenuit geweest om het land te moderniseren.
Amanullah wilde het land moderniseren, zo ging hij Rolls Royces kopen in Groot-Brittannië, hij wilde moderne machines introduceren in het land.
Meisjes mochten wel studeren van hem, en hij schafte de wetten af die de boerka verplichtten.
De Afghanen wilden er niet van weten, ze zeiden dat hij katholiek geworden was, en dat hij varkensvlees at.
Hij moest het land ontvluchten voor zijn leven.
Opnieuw islam dus.
3) Er was een moment dat de Afghanen hun heil zochten in het communisme.
Vrouwen kregen veel meer rechten.
Maar ook dat werd weer niet gesmaakt door conservatieve islamieten, die in het atheïsme van de Sovjets een vijand zagen.
De Afghaanse leider ging de Sovjets vragen om ter hulp te komen.
Daar kwam dan zwaar verzet tegen, en opnieuw was de bindende kracht islam, zij spreken ook van een jihad, niet gewoon van een oorlog.
4) Nadat de Sovjet-Unie verdwenen was, was er 5 jaar lang burgeroorlog tussen de diverse stammen van Afghanistan.
De Taliban maakte als overwinnaar een eind aan de wetteloosheid, en werd daardoor eerst op handen gedragen door de bevolking, die een einde zag komen aan jaren van corruptie.
Maar algauw werde wreedheid van hun regime duidelijk.
Als ik het geheel van de 2 delen overschouw, dan valt mij vooral op hoe de Afghanen het zelf verknoeid hebben onder Amanullah.
Ze hadden hier de kans om zich te moderniseren, en hun maatschappij te doen evolueren, maar in de plaats daarvan hebben ze die emir weggejaagd.
Het was nochtans een fantastische gelegenheid, want op dat moment waren de Britten weg, en de Afghanen waren baas in eigen land.
Heel de documentaire heeft een groot mea culpa gehalte, wat ik toch niet verdiend vind.
Je ziet dat de Afghanen niet zo'n vredevol volk waren vóór de interventies, vermits ze jihads voerden in India.
Je ziet dat als er geen invasie was van een vreemde mogendheid, ze pogingen tot modernisering afwezen, zoals onder emir Amanullah, en dat het altijd weer de meest conservatieve stromingen binnen islam zijn die de bovenhand halen.
We weten ondertussen dat nu de Taliban de touwtjes opnieuw in handen hebben, er ook geen sprake is van modernisering, integendeel, ze keren terug naar de traditionele, conservatieve waarden waarbij vrouwen onderwijs ontzegd wordt en zich moeten bedekken.
PS: er bestaat al een topic over Afghanistan.
Verdere discussies die er ongetwijfeld over voortvloeien kunnen daar gevoerd worden.
Dit topic gaat over docureeksen en documentaires.
Ik geef gewoon weer wat ik in deze reeks gezien heb, en hoe ik het interpreteer, of dat nu gaat over brood bakken, pinguïns op Antarctica of Afghanistan.
Toegevoegd na 1 uur 36 minuten 7 seconden:
Documentaire 'The Whistleblowers: Inside the UN' (BBC reportage, maar op Canvas uitgezonden op 01/09/2022).
Dit gaat over allerlei misstanden in de VN, en hoe alleen lippendienst beleden wordt aan klokkenluiders.
In werkelijkheid worden ze door de organisatie gedwarsboomd, en uiteindelijk ontslagen.
Het specifieke aan de VN is dat zij boven de nationale wetgeving staan, en strafrechtelijke klachten niet naar de gewone politie gaan, maar intern behandeld worden.
De VN is dus politie, rechter en strafuitvoerder tegelijk, en we weten dat dat nooit een gezonde situatie is.
We zien hoe het mensen vergaat die corruptie aanklagen (in combinatie met de oorlog in Kosovo, en ook in verband met Rusland), schendingen van de mensenrechten (de Oeigoeren in China), en seksuele intimidatie door VN aanklagen.
Allen worden ze van hogerhand gedwarsboomd, tot zeer hallucinante toestanden toe.
Zo zien we dat wanneer een vrouw wil deelnemen aan een vergadering over de Oeigoeren (zij klaagt aan dat de namen van oppositieleiders aan de Chinese machtshebbers doorgegeven worden), er op de deur van haar appartement in Zwitserland geklopt wordt.
De Zwitserse politie staat voor haar deur, gestuurd door de VN, om haar te doen opnemen in een psychiatrische kliniek, zogezegd omdat ze zelfmoordneigingen heeft...
Ze houden haar quasi heel de meeting bezig, zodat ze er niet kan aan deelnemen.
Eén derde van de vrouwelijke VN medewerkers zegt seksueel lastiggevallen geweest te zijn, maar de VN doet hier niets aan.
Het belangrijkste lijkt het potje gedekt te houden en de schijn hoog houden.
