strife schreef:Ik ben vrij zeker dat we over een paar jaar weer een mega schandaal in het nieuws gaan hebben. Miljoenen Euro's "zoek" bij de auteursrechten organisaties. Iets inde orde van Superclub een aantal jaar terug. Daar vloeit zoveel geld naar toe en voor zover ik kan achterhalen worden ze niet in de gaten gehouden. In de media hoort ge alleen maar hoe arm de artiesten zijn en dat nieuwe artiesten geen kans krijgen.
De consumenten organisaties moeten veeeeel meer macht en geld krijgen om tegen al dit media-geweld op te kunnen.
Een billijke verdeling van 45 miljoen euro blijkt een hele kunst
door Cathy Galle
Met de inning van de 'billijke vergoeding' heeft de vennootschap Uradex geen problemen. Met de verdeling van het geld onder de artiesten heeft het nooit willen lukken
Al jaren betalen jeugdhuizen, horecazaken en zelfs kappers braafjes de zogenaamde 'billijke vergoeding' wanneer ze in het openbaar muziek draaien. Het geld is bestemd voor de uitvoerende artiesten, maar die hebben de voorbije tien jaar amper een euro gezien. Op de rekening van de vennootschap die de gelden beheert, staat een gigantisch bedrag van 45 miljoen euro. Alleen weet geen kat nog voor wie dat nu precies bestemd is.
Cathy Galle
'Het idee dat zo'n immens bedrag geparkeerd staat op een simpele bankrekening is gewoon waanzinnig. Daar kan een normaal mens niet bij." Als Laurette Muylaert, secretaris van de socialistische vakbond ACOD-Cultuur, over dit dossier vertelt, wordt ze steevast rood van de opwinding. In een vorig leven was ze zelf actrice. Ze kent de problemen en noden van de sector maar al te goed. "De cultuursector snakt naar geld", klinkt het zuchtend. "Het geld is er voor een stuk, maar de vennootschap die het moet verdelen, slaagt er maar niet in om haar taak naar behoren uit te voeren. Dit is een heel ernstige zaak, die al jaren aansleept."
De vennootschap waar het over gaat is Uradex. Sinds midden jaren negentig is ze door de overheid aangesteld om de billijke vergoedingen te beheren. Dat zijn vergoedingen die al wie in het openbaar muziek of andere kunstvormen draait of toont moet betalen en die bestemd zijn voor de uitvoerende muzikanten, zoals zangers, muzikanten, acteurs of dansers. De invoering ervan halfweg de jaren negentig bracht een ware revolutie teweeg binnen de socioculturele sector. Vooral jeugdhuizen en verenigingen trokken de voorbije jaren geregeld aan de alarmbel omdat ze boven op de bekende Sabamrechten, die bedoeld zijn voor de makers van muziekstukken, ook nog eens billijke vergoeding moesten betalen aan de uitvoerders ervan. Ook de horeca en de vrije beroepen gingen op de achterste poten staan. Elke kapper, elk restaurant en zelfs elke dokter die muziek laat horen aan de klanten/patiënten valt onder de regeling en moet betalen. Bedoeling is dat Uradex het geld int en elk jaar mooi onder de rechthebbenden verdeelt. Zo staat het toch mooi omschreven in de statuten van de vennootschap.
Het eerste deel van de opdracht, de inning, verloopt al tien jaar zonder al te veel problemen. Bij het tweede, de verdeling, zit het al jaren strop. Hoewel er al tien jaar braaf betaald wordt, hebben de artiesten amper een euro doorgestort gekregen. Veel geklaagd werd er evenwel niet. Een pak artiesten weet maar amper dat ze er recht op hebben. "Er werd vanuit Uradex zelf maar weinig over gecommuniceerd", stelt Muylaert. "Wie ervan wist, was er meestal toevallig zelf op gekomen. Dat het hier om een recht gaat, is nooit helemaal doorgedrongen in de sector."
Sinds vorige week is Uradex officieel zijn vergunning kwijt. Federaal minister van Economie Marc Verwilghen (VLD) was naar eigen zeggen de incompetentie en het amateurisme bij de vennootschap grondig beu. Als minister van Justitie en later als minister van Economie zit hij al jaren achter de veren van de organisatie. Dat Uradex, sinds de minister zijn voornemen bekend maakte, dan toch nog snel was begonnen met (kleinere) bedragen door te storten, veranderde niets aan de zaak. Voor Verwilghen was het 'too little, too late'.
Volgens Laurette Muylaert van de ACOD-cultuur ligt amateurisme en ook krenterigheid bij Uradex inderdaad aan de basis van het probleem. "Het dossier kent een lange voorgeschiedenis. We hebben ooit zes vennootschappen gehad die alle de billijke vergoedingen inden en probeerden te verdelen. Aangezien die allemaal een andere manier van werken hadden, was dat compleet onhoudbaar. Er bleven er enkele jaren geleden nog twee over: Microcam en Uradex. De laatste slorpte de eerste op, maar dat ging gepaard met erg veel twisten en geruzie, waardoor er blijkbaar geen energie meer over was om het geld te verdelen. De inning ging wel door."
Muylaert zat zelf lange tijd in de raad van bestuur van Uradex en maakte de problemen dus live mee. Ze werd uit de raad gezet na een openlijk conflict met de voorzitter. "Het was soms hallucinant hoeveel interne twisten er waren. De verschillende directeurs volgden elkaar in snel tempo op. De leden van de raad van bestuur die efficiënt wilden werken, dropen een na een gefrustreerd af. De vennootschap was in mijn ogen compleet fout bezig."
De verdeling van de gelden is een erg complexe materie. Aan een cd werken soms wel twintig artiesten mee. In 85 procent van de gevallen gaat het om buitenlandse artiesten. Voor een tv-serie bijvoorbeeld moet er eerst een gedetailleerde castinglijst worden samengesteld. Het geld wordt dan verdeeld naargelang de acteur een hoofd- of bijrol speelde, hoeveel keer hij in hoeveel afleveringen aan bod kwam en dies meer. Een moeilijke opdracht dus, die heel wat organisatie vergt. "Bij Uradex is nooit een begin van organisatie geweest", stelt Muylaert scherp. "Zo is het toch essentieel dat je als beheersvennootschap investeert in het aanleggen van castinglijsten. Hoe kun je anders uitbetalen? Maar dat gebeurde bij Uradex niet. Om te weten bijvoorbeeld wie er wanneer en hoe vaak in welke serie gespeeld heeft bij de VRT, kun je die lijsten gewoon opvragen bij de zender. Alleen vraagt die er wel geld voor, aangezien ook de VRT er energie insteekt om ze op te stellen. Uradex weigerde echter altijd om daar geld voor te betalen. En dat terwijl ze al die miljoenen op hun rekening had geparkeerd."
Muylaert stapte in 2004 samen met 45 artiesten naar de rechter om te protesteren tegen deze gang van zaken. Niet dat Uradex nooit iets uitbetaalde. Vooral de afgelopen maanden probeerde de vennootschap nog om de meubelen te redden. Volgens de officiële gegevens van Uradex zelf stond er eind december 2005 welgeteld 45.868.370,04 euro op de rekening. Op dat ogenblik had de organisatie, gespreid over tien jaar, precies 555.302,80 euro uitbetaald. "De artiesten die een bedrag op hun rekening zagen verschijnen, hadden ook geen enkele informatie waar dat vandaan kwam en hoe het berekend was", stel Muylaert. "Ze zagen gewoon een som verschijnen en moesten het daarmee doen. Om maar een voorbeeld te geven: Marijn De Valck, die al jaren een hoofdrol in FC De Kampioenen speelt, zag vorig jaar plots 300 euro op zijn rekening verschijnen. Thuis-acteur Peter Van Asbroeck kreeg 500 euro, zanger Johan Verminnen dan weer 1.500 euro. De trompettist Patrick Mortier, die aan 600 full-cd's meewerkte, kreeg om en bij de 250 euro. Hoe die bedragen berekend werden, is geheel onduidelijk."
Bij Uradex zelf reageren ze bijzonder verontwaardigd op de intrekking van hun vergunning. Daar klinkt het vooral dat het systeem dat erg moeizaam is opgebouwd nu eindelijk begint te lopen en dat er de voorbije maanden eindelijk - mondjesmaat weliswaar - geld naar de artiesten aan het stromen is. De huidige directeur van Uradex, Ronny Vidts, noemt de beslissing van de minister in een persmedeling "in tegenspraak met de lijn van de verwachtingen". Hij had gehoopt op nog wat respijt.
Volgens Vidts klopt het dat Uradex een achterstand heeft, maar dat wordt toegeschreven aan de moeilijke voorgeschiedenis. De juridische gevechten met de andere vennootschappen, de immense gegevensverzameling die tijd kost en vooral ook de moeizame samenwerking met buitenlandse vennootschappen. "Uradex had vorig jaar een vijfjarenplan opgesteld", stelt Vidts. "Na één werkjaar is er al 25 procent van de achterstand weggewerkt. Dat is meer dan we gehoopt hadden. Tegen 2008 moet Uradex weer mee zijn."
Een uitleg die blijkbaar al lang niet meer aanslaat bij de controledienst op de Beheersvennootschappen die in opdracht van de minister toezicht houdt op Uradex. "Het klopt dat er eindelijk iets aan het bewegen is bij Uradex", stelt Krista D'Haeseleer, hoofd van de controledienst. "Maar dat is pas de jongste maanden, na de beslissing van de minister om de procedure tot intrekking van de vergunning te starten. Bovendien gaat het hier enkel om sporadische betalingen aan binnenlandse artiesten, hun aandeel is goed voor 15 procent. Aan de overige 85 procent is men nog niet eens begonnen."
Uradex klaagt er ook over dat het bijzonder moeilijk is om experts warm te maken om mee te werken, nu de vennootschap haar vergunning kwijt is en over twee jaar ophoudt te bestaan. "Dat is nu net het probleem", repliceert D'Haeseleer. "Wij zitten Uradex al van in 1999 achter de veren, hebben hen twee keer in gebreke gesteld en zelfs een keer gedagvaard. Pas nu, na de intrekking van de vergunning, lijken ze van plan om met experts te werken. Dat hadden ze van bij het begin moeten doen. Het probleem van de castinglijsten bijvoorbeeld is inderdaad moeilijk. Maar het is hun corebusiness om die lijsten samen te stellen, of ze het nu zelf doen of ze aankopen doet er niet toe. Ze moeten gewoon hun werk doen. Dat ze bij Uradex nu uit de lucht komen vallen, is onzin. Dit zat er al jaren aan te komen."
Uradex krijgt nu nog twee jaar om te tonen wat de vennootschap kan. Bij de controledienst hoopt men dat de vennootschap die tijd zal gebruiken om zoveel mogelijk geld uit te betalen. Uradex zelf zei in een mededeling dat het "voor hen de komende twee jaar nu nog moeilijker werken zal zijn". Of er dus veel geld naar de artiesten zal vloeien, is twijfelachtig.
Ondertussen komen op het kabinet van minister Verwilghen steeds meer vragen binnen over hoe het nu verder moet. Een aantal culturele koepelorganisaties en de Vereniging voor Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) stuurde al een brief naar de minister met de vraag of de betalingen nog moeten gebeuren, nu er blijkbaar toch geen garantie is dat de rechthebbenden de centen krijgen.
Daarover is D'Haeseleer van de Controledienst op de Beheersvennootschappen formeel. "Een terechte vraag van mensen die moeten betalen. Maar het antwoord is duidelijk: natuurlijk moet er nog steeds betaald worden. Het is niet omdat de vennootschap die de inning doet haar vergunning kwijt is dat de wet verandert. Maar het is inderdaad niet zo'n goed idee om nog meer geld bij Uradex te doen toekomen. We denken dan ook aan een blokkering van de instroom van gelden. Tot Uradex bewezen heeft dat ze het geld dat ze al heeft mooi kan verdelen."
Vraag is of die 45 miljoen euro die de voorbije tien jaar op de Uradexrekening verzameld werd ooit wel nog verdeeld kan worden? De jarenlange achterstand maakt het vrijwel onmogelijk om nog precies te weten wie nu eigenlijk hoeveel moet krijgen voor wat. "Een heel moeilijk probleem", geeft ook D'Haeseleer toe. "Hoe langer je wacht om uit te betalen, hoe moeilijker het natuurlijk is om nog te weten aan wie. We zullen nog eens goed moeten bekijken hoe we dat gaan oplossen."
Bron: De Morgen
Publicatiedatum : 2006-03-11
nota: ik weet niet of dit wettelijk is als ik dit hier zet. Ik veronderstel van wel. Het is enke ltoegankelijk voor abonees.